Geneza i zasady absolutyzmu w Prusach

Absolutyzm oświecony jest uważany za odmianę absolutyzmu klasycznego. Ustrój ten rozwinął się w drugiej połowie XVIII wieku w Europie. Monarcha zachował w tym systemie swoją dominująca pozycję, jednak zdecydował się na pewne ustępstwa wobec poddanych. Nadał obywatelom pewne prawa. Nadal jednak państwa absolutne miało charakter biurokratyczny i ekspansjonistyczny, a cała administracja pozostawała pod kontrolą władz państwowych.

 

Jednym z państw gdzie absolutyzm oświecony został wprowadzony były Prusy. Podstawy, które pozwoliły w Prusach zbudować państwo absolutne, stworzył Fryderyk Wilhelm, zwany Wielkim Elektorem. Był to człowiek wszechstronnie wykształcony, oraz umiejętny gracz w polityce zagranicznej. Nowy system państwowy zamierzał oprzeć na podatkach, które stanowiły główny dochód skarbu państwa, oraz na stałej armii i sojuszu z zamożną pruską szlachtą, tzw. junkierstwem. Przeprowadzone zostały reformy, których celem stało się scentralizowanie administracji państwowej. Jego reformy oraz kierunek polityki kontynuował Fryderyk III, który swoją władzę dodatkowo wzmocnił tytułem królewskim. W 1701 r. koronował się na króla Prus, przyjmując imię Fryderyka I. Jego następca zwany „królem-sierżantem” – Fryderyk Wilhelm, nie zmieniał wytycznych polityki wewnętrznej oraz zagranicznej państwa, zapoczątkowanych przez poprzedników. Za jego panowania absolutyzm w Prusach rozwinął się najpełniej. Państwo pruskie wkroczył w okres militaryzmu. Rządy absolutne ostatecznie ugruntowały się za panowanie Fryderyka II Wilhelma – „filozofa na tronie”, jak ów władca był określany.

 

Do najważniejszych cech pruskiego państwa absolutnego możemy zaliczyć:

  • laicyzację państwa
  • rozbudowany aparat urzędniczy
  • dobrze zorganizowana administracja państwowa
  • merkantylizm
  • militaryzm
  • likwidacja dworskich ceremonii
  • sprawny system podatkowy
  • cenzura prasy.
Pruski absolutyzm oświecony