Organizacja polityczna

dział: Państwo

Imperium Osmańskie w XV i XVI wieku to państwo o charakterze militarnym. Naczelnym zadaniem, którego były podporządkowane wszystkie inne działania była wojna i polityka podbojów. Turcja tego okresu była państwem w którym panował ustrój monarchiczny z absolutną władzą sułtana. Natomiast pod względem gospodarczo-społecznym Turcja była państwem feudalnym. Nieograniczona władza należała do sułtana. To on w swoim ręku koncentrował najwyższą władze ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą. Możemy także mówić o najwyższej władzy religijnej sułtana. Do sułtana należało regulowanie całokształtu obowiązków i praw swoich poddanych. Za panowania Sulejmana II Wspaniałego została przeprowadzona (na jego polecenie) kodyfikacja przepisów administracyjnych i podatkowych.

 

Sułtanowi pomocą w sprawowaniu władzy służyły: kolegium doradców oraz rząd. Członkowie kolegium byli wzywani przez sułtana jedynie na konsultacje. Ostateczne decyzje należały zawsze do sułtana. Rząd był złożony z ministrów, powoływanych przez sułtana. Na jego czele stał wielki wezyr. Mógł on także sprawować funkcję wodza naczelnego podczas wojny. Do najważniejszych urzędników państwa tureckiego należał również kierownik kancelarii, oraz sekretarz wezyra. Przez ręce tego ostatniego przechodziła większa część pism urzędowych oraz różnego rodzaju państwowej korespondencji. Sprawował on również urząd marszałka dworu wielkiego wezyra i miał duży wpływ na decyzje państwowe podejmowane przez Portę. Jednym z głównych ministrów Turcji był także reis-efendi, pełniący urząd ministra spraw zagranicznych. Finansami zarządzał defterdar, ministrem floty i żeglugi był – kapudan pasza. Urząd ministra sprawiedliwości pełnił – czawusz pasza. Można go także uznać za marszałka dworu sułtańskiego. W skład żadnej z wymienionych instytucji państwowych nie wchodził wielki mufti Stambułu, który był najwyższym dostojnikiem islamu w Turcji. Mimo tego jego wpływ na politykę prowadzoną przez państwo był niezaprzeczalny i doniosły.

Państwo tureckie dzieliło się na trzy główne prowincje:

  • Anatolię (Azja Mniejsza)
  • Rumelię (na Półwyspie Bałkańskim)
  • Bośnię.
Wymienionymi prowincjami zarządzali bejlerbejowie. Prowincje dzieliły się na mniejsze okręgi zwane paszałykami, na czele których stali paszowie. Te z kolei dzieliły się na sandżaki (chorągwie), które znajdowały się pod zarządem sandżakbejów. Najmniejszymi jednostkami terytorialnymi kierowali subaszi. Obok tych wymienionych powyżej prowincji funkcjonowały także kraje lenne, cieszące się wewnętrzną autonomią. Kierujący daną jednostką terytorialną otrzymywali swój urząd z woli sułtana, przeważnie za zasługi wojenne. Z pełnioną funkcją były związane beneficja, dobra, które przejmowali zarządy poszczególnych dzielnic państwa.