Braminizm jest jedną z sześciu głównych religii świata i jedną z trzech powstałych w starożytnych Indiach. Wykształcił się w II tysiącleciu pne, kiedy Ariowie przywędrowali na tereny Indii i osiedlili się w dolinie Gangesu. Braminizm powstał z wedyzmu, jego nazwa (spopularyzowana w XIX w.) pochodzi od kapłanów, czyli braminów odprawiających obrzędy religijne, a przez to odgrywających w ówczesnym społeczeństwie bardzo ważną rolę.
Cechy charakterystyczne braminizmu są następujące:
- najwyższym bogiem jest bóg Brahma, od którego zaczyna się życie, uznawano go za stwórcę wszechświata,
- obok Brahmy – głównego boga z czasem wybiło się uosobienie zniszczenia i śmierci, patron mistyki i płodności – Rudra – Śiwa oraz Pradźapati (albo Prajapati)-syn Brahmy, któremu przekazane zostały księgi „Wedy”,
- celem każdej duszy po śmierci, przechodzącej przez wiele wcieleń (reinkarnacji) jest podążanie ku Brahmie,
- dusza ludzka jest nieśmiertelna,
- człowiek i to co go spotyka zapisany jest w prawach kosmicznych, a więc nie ma na nie zbytniego wpływu,
- Według braminów każda dusz przechodzi kilkakrotnie różne wcielenia może być w postaci zwierzęcia, lub ciała innego człowieka, a nawet w postaci bóstwa,
- charakter wcielenia zależy od postępowania człowieka i jego uczynków (karman). Jeśli jest ono zgodne z obowiązującymi normami dusza zyska „wyższe” wcieleni, a jeśli jest niezgodne zyska tylko niższe np. w zwierzę lub roślinę. W ten sposób tłumaczono też podział na warny i kasty oraz wskazywano, na konieczność postępowanie zgodne z normami moralnymi i religijnymi, bo tylko tak można było mieć nadzieję na lepszy byt. Taką doktrynę wcieleń ludzkich nazywano sansara.
- dusza wędruje tak długo, aż uzyska ukojenie (moksza),
- życie człowieka uznawane było za kolejne wcielenie, kolejny etap w wędrówce do ukojenia duszy,
- koncentracja na złożonym obrzędzie rytualnym, wykonywanym przez wyspecjalizowanych kapłanów,
- braminizmu był pozbawiony dogmatów wiary, a więc wyznawcom można było się stać wyłącznie poprzez urodzenie.
Najbardziej uprzywilejowani byli kapłani (bramini), filozofowie i uczeni oraz kszatrijowie, czyli dowódcy wojskowi, politycy i urzędnicy.
Niżej usytuowano wolnych chłopów oraz rzemieślników i kupców (wajsjowie),
jeszcze niżej znajdowała się ludność podbita (siudra, siudrowie),czyli robotnicy, służba, pracownicy niewykwalifikowani.
Najniżej znajdowali się niewolnicy, rekrutujący się z jeńców wojennych.
Poza podziałem kastowym byli „nietykalni”(pariasi), czyli ci, którzy zajmowali się zabijaniem zwierząt lub grzebaniem ich zwłok. Często pariasem zostawał człowiek usunięty z kasty, żył jako podkasta albo bezkastowiec, poza społeczeństwem. W braminizmie podzielono etapy życia człowieka na cztery części tj.:
- etap studenta brahmaczarin,
- etap gospodarza gryhastha,
- etap eremity wanaprastha,
- etap wędrownego żebraka sannjasin.
W poszczególnych etapach życia człowieka chodzi o to, aby osiągnąć cztery cele tj:
- dharma - prawość, religia, - przestrzeganie praw moralnych, obyczajowych i obowiązków,
- artha - dobro materialne, rozwój ekonomiczny,
- kama - przyjemności fizyczne i zmysłowe, (podstawa wiedzy była „Kamasutra",
- moksza - wyzwolenie, zbawienie - cel najważniejszy i ostateczny.
Religia bramińska tłumaczyła w jaki sposób można osiągnąć ostateczny cel, zbawienie i wyzwolenie, czyli mokszę, nauczano o czterech sposobach jej osiągnięcia.
Oto one:
- Dżńana joga - ścieżka wiedzy i poznania,
- Karma-joga - ścieżka bezinteresownej pracy i działania,
- Bhakti-joga - ścieżka miłości i oddania,
- Radża-joga - ścieżka skupienia i kontemplacji.
W miarę upływu czasu koncepcje braminizmu stawały się coraz bardziej odległe przeciętnemu człowiekowi. Rozbudowywano niezrozumiały rytuał, i coraz częściej buntowano się przeciw wpływowym braminom, w konsekwencji doprowadziło to do osłabienia religii, a w VI w pne uformowania się nowych wyznań tj.: buddyzm i dźinizm.