Hinduizm

Hinduizm był kontynuacją wedyzmu i braminizmu, ukształtował się ok. IV tysiąclecia pne. Początkowo uznawano go za religie monoteistyczna, oddawano część jednemu Bogu, przyjmującemu różne postacie. Z czasem hinduizm podzielił się na dwa odłamy, oddające cześć dwóm bogom: Wisznu i Śiwa. Do dziś niektórzy uważają, że politeizm hinduizmu jest pozorny, a w istocie Hindusi wyznawcy Wisznu i Śiwy uznają swoich bogów jako przejaw Boga Najwyższego. Jeszcze inni proponują uznać hinduizm, jako religię heroistyczną, co oznacza stan pośredni między politeizmem a monoteizmem oraz kult wielu istot boskich, z których jedna jest najwyższym bogiem, pozostałe zaś są podporządkowane pomniejszymi istotami nadprzyrodzonymi.

Cechy charakterystyczne hinduizmu są następujące:

  • cześć oddaje się jednemu bogu, który przejawia się pod postaciami męskiej i żeńskiej energii,
  • największym autorytetem, cieszą się księgi „Wedy” i teksty normatywne,
  • religia jest niespójna tzn. wyraźnie wyodrębnia się ugrupowanie siwaickie i wisznuickie,
  • religia ingeruje w stosunki społeczno- ekonomiczne, przyznając pierwszeństwo dla kasty braminów,
  • życie społeczne podlega pod ściśle określony rytuał,
  • bramini pełnią funkcję kapłanów,
  • uznawane są trzy ścieżki zbawienia,
  • wiara w sansarę (wędrówkę dusz – koło egzystencji) i karmanę (odpłata za czyny),
  • bóstwa powinny być adorowane(pudża),w odróżnieniu od wedyjskiej ofiary,
  • istnieje bogaty panteon bogów,

 

Kult bogów odbywa się w świątyniach i domach rodzinnych. Wizerunki bogów występują w postaci rzeźby lub malowidła, które podczas powstawania podlegają obrzędowi religijnemu. Według wierzeń artysta przedstawiający bóstwo powinien najpierw oddać jemu hołd.

 

Hinduistyczny panteon bogów przeszedł wiele metamorfoz i pewnie z tego powodu jest tak bardzo bogaty.

Najważniejsze bóstwa zgodnie z tym, co powiedziałam powyżej to tak zwana triada (trimurti), czyli trzej bogowie: Brahma, Wisznu i Śiwa.

 

Brahma uważany był wśród Hindusów za absolut, który przejawia się za pośrednictwem wielu bogów osobowych stojących niżej w hierarchii.

Brahma według wierzeń jest twórcą okresów świata ( kalpa).Często jego wizerunek przedstawiano jako brodatego mężczyznę z czterema głowami i czterema ramionami. Według wyznawców hinduizmu, życie Brahmy odmierza cykl kosmicznego czasu świata.

 

Wisznu - jego główną funkcja jest utrzymanie porządku we wszechświecie. Według wierzeń  Wisznu to bóg dobry i przyjazny ludziom, często przedstawiany jako młodzieniec w błyszczącym diademie, jeżdżący na mitycznym ptaku Garudzie.

 

Kryszna jest ósmym wcieleniem boga Winszu, jednym z głównych bohaterów pieśni indyjskiej "Bhagawadgita" oraz fragmentu eposu "Mahabharata".

 

Śiwa uważany za Pana Świata, reprezentuje mroczne i pozytywne aspekty sacrum. Jest jednocześnie bogiem zagłady, śmierci, choroby, ascetyzmu oraz kreatywności i witalności, Śiwa przyjmuje kult jako bóstwo płodności(jego symbolem jest fallus), nauczyciel wszechświata, opiekun dramatu, literatury, tańca i medytacji. Śiwa przedstawiany bywał jako istota łagodna lub groźna, często w tańcu.

 

Oprócz wymienionej triady Hindusi wierzyli w moc tzw. opiekunów stron świata, np.:

  • Indra, król bogów pan wojny, był uosobieniem odważnego wojownika, bohatera, hulaki. Był również władcą deszczu, burzy, błyskawicy i gromu oraz bogiem płodności. W ikonografii bywa przystawiany z piorunami.
  • Agn,
  • Jama,
  • Waruna bóg nieba i deszczu.

 

Dużą wagę przywiązywano także do bóstwa zwierzęcego np.:

  • Nankin,
  • Garuda, wierzchowiec (vahanam) boga Wisznu, bywa przedstawiany jako złoty lub czerwony orzeł w ciele człowieka,
  • Hanuman oddany sługa Ramy,
  • Genesis bóg mądrości, usuwający przeszkody, pan bóstw podziemnych; syn Sziwy i Parwati, przedstawiany w postaci ludzkiej z głową słonia.

Hinduizm starożytny jest pokrewny wielu kierunkom filozoficznym np.: joga, czy sankhaja

Religia starożytnych Indii