Stany Generalne

W XIV wieku powstała we Francji stanowa reprezentacja. Od 1484 r. ten organ nosił nazwę Trzech Stanów, później nazwa ta została zmieniona na Stany Generalne. Instytucja Stanów Generalnych miała swoje źródło w zgromadzeniach, składających się z biskupów, baronów oraz z przedstawicieli bogatego mieszczaństwa. Wymienione wyżej stany wchodziły w skład rady królewskiej. Te właśnie organy dały początek Stanom Generalnym. Monarcha zasięgał opinii zgromadzeń, albo rady królewskiej w sprawach dotyczących polityki państwa. Organy te pełniły w stosunku do władzy królewskiej rolę doradczą.

 

W 1302 r. król Filip IV Piękny zwołał po raz pierwszy obrady Stanów Generalnych. W latach kolejnych obrady tego organu były zwoływane w 1308  i w 1314 r. W skład Stanów Generalnych wchodzili głownie szlacheccy wasale królewscy, ale także i przedstawiciele duchowieństwa. Jako reprezentanci stanu mieszczańskiego w Stanach Generalnych zasiadali przedstawiciele uprzywilejowanych miast francuskich. O zwołaniu i miejscu obrad decydowała wola króla. Od samego początku istnienia Stanów Generalnych możemy zauważyć brak regularności w zwoływaniu obrad. W II połowie XIV wieku ich obrady były miały miejsce jedynie raz w roku.

 

Podczas obrad jedynie na początku i na końcu sesji przedstawiciele stanów zbierali się na wspólne posiedzenie. Natomiast w ciągu trwania rozmów, wszystkie stany obradowały osobno. Wszelkie decyzje zapadały większością głosów.

Do najważniejszych kompetencji Stanów Generalnych należało:

  • uchwalanie podatków
  • przedstawianie królowi tzw. zażaleń, które zawierały postulaty wydania pewnych zarządzeń; Stany nie posiadały prawa inicjatywy ustawodawczej, stąd realizacja przedstawionych postulatów zależała wyłącznie od króla
  • wydawanie wspólnie z monarchą tzw. ordonansów.

 

W II połowie XIV wieku, a dokładniej w 1357 r. Stany Generalne podjęły próbę prawnego określenia zasad ich funkcjonowania. Uchwalony została tzw. wielki ordonans. Na mocy jego postanowień Stany Generalne miały się odtąd zbierać okresowo, oraz miały uzyskać prawo do wysyłania swoich delegatów do Rady Królewskiej. Reforma ta nie dała jednak rezultatów, na jaki liczyli przedstawiciele stanów, głównie na skutek oporu ze strony monarchy.